>>> Đề thi thử THPT quốc gia: https://vietnammoi.vn/chu-de/de-thi-thu-thpt-quoc-gia-2018.topic
Ngày 26/4, các học sinh Quảng Trị tiến hành làm đề thi học kì 2 môn Văn. Đề thi môn Văn theo hình tự luận gồm 2 phần là Đọc hiểu và Làm văn, thời gian làm bài là 90 phút.
Ths Phan Trắc Thúc Định (giáo viên Trường THPT Nguyễn Văn Cừ - Hà Nội, từng giảng dạy và chấm thi nhiều năm qua các kì thi THPT quốc gia môn Ngữ văn) gợi ý giải đề thi thử môn Ngữ văn Sở GD&ĐT Quảng Trị để thầy cô và các em học sinh có thêm nguồn tư liệu tham khảo, phục vụ việc dạy và học.
Mời bạn đọc tham khảo:
Đề kiểm tra học kỳ II môn Văn Sở GD&ĐT Quảng Trị
Gợi ý đán án:
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Câu 1. Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ gì?
Gợi ý đáp án: Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật.
Câu 2. Xác định nội dung của văn bản.
Gợi ý đáp án: (Với dạng câu hỏi xác định nội dung chính của văn bản, HS có thể dựa vào các cách sau: Đọc kĩ cả văn bản để xác định vấn đề chính; chú ý các câu chủ đề, câu chốt trong văn bản; hay các câu có tính chất lặp lại nhiều lần; chú ý nhan đề/ tiêu đề của văn bản (với các văn bản có nhan đề/ tiêu đề)...
Vậy với câu hỏi này HS có thể trả lời dựa theo đoạn văn khái quát chủ đề cho cả văn bản - đoạn văn (1): Những mùi thơm mộc mạc, chân chất, đặc trưng của làng quê tác giả.
Câu 3.Trong đoạn văn (3) tác giả đã nhắc đến những mùi thơm mộc mạc, chân chất nào?
Gợi ý đáp án: HS cần đọc kĩ đoạn văn (3), tránh nhầm sang các đoạn văn khác.
Trong đoạn văn (3) tác giả đã nhắc đến những mùi thơm mộc mạc, chân chất là: “mùi thơm hương cốm, hương lúa, hương rơm rạ… giống như hương thơm từ nồi cơm gạo mới, mẹ bắc ra và gọi cả nhà ngồi quanh mâm”
Câu 4: Viết một đoạn văn từ 10 đến 12 dòng nêu suy nghĩ của anh chị về trách nhiệm của thế hệ trẻ ngày nay trong việc gìn giữ bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Gợi ý đáp án:
1. Yêu cầu hình thức: HS đảm bảo viết thành 1 đoạn văn ngắn (từ 10 đến 12 dòng); các câu có tính logic, diễn đạt rõ ràng, bám sát vào ý hỏi của đề yêu cầu.
2.Yêu cầu nội dung: HS triển khai vấn đề nghị luận tập trung, hiệu quả:
- Nêu vấn đề: Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là một tư tưởng luôn được đề cao trong lịch sử xây dựng và phát triển đất nước của nhân dân Việt Nam. Thế hệ trẻ ngày nay cần trách nhiệm của trong việc gìn giữ bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
- Triển khai vấn đề:
+ Đặt trong bối cảnh hiện nay – bối cảnh của sự hội nhập quốc tế sôi động, đổi mới và xây dựng đất nước, thì ý thức gìn giữ bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống của thế hệ trẻ - một lực lượng đông đảo và hùng hậu luôn là vấn đề quan trọng, được cả xã hội đặc biệt quan tâm.
+ Thế hệ trẻ cần thể hiện trách trong việc gìn giữ bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc như: Gìn giữ và phát huy những bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc; nêu cao tinh thần tự tôn, niềm tự hào về những truyền thống văn hóa tốt đẹp như: truyền thống yêu nước, uống nước nhớ nguồn, văn hóa lễ hội truyền thống, phong tục tập quán, di sản, di tích lịch sử…; tiếp nhận những giá trị văn hóa nước ngoài cần có thái độ chọn lọc những yếu tố tích cực, gạn lọc những yếu tố tiêu cực, hòa nhập chứ không hòa tan…
- Đánh giá vấn đề: Gìn giữ bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc cần xuất phát từ ý thức tự giác của mỗi người, của mỗi bạn trẻ; sau đó gia đình, cộng đồng xã hội cũng phải chung tay, chung sức, chung lòng.
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Đề bài: Khi bàn về nhân vật người vợ nhặt trong truyện ngắn Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân, có ý kiến cho rằng, đó là người phụ nữ trơ trẽn, táo tợn, liều lĩnh; tuy nhiên, cũng có người khẳng định đó là nhân vật mang trong mình những nét đẹp phẩm chất đáng quý của người phụ nữ Việt Nam.
Anh/chị suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên?
Gợi ý đáp án:
1. Yêu cầu hình thức: HS đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận; diễn đạt rõ ràng, hành văn mạch lạc lập luận chặt chẽ; liên hệ so sánh phù hợp; dùng từ, đặt câu, viết chính tả chuẩn mực... diễn đạt rõ ràng.
2. Xác định yêu cầu của đề: Đây là dạng đề nghị luận về một ý kiến bàn về một tác phẩm văn học, cụ thể HS nêu suy nghĩ về những ý kiến bàn về một nhân vật trong một tác phẩm văn xuôi.
Dạng câu hỏi này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận văn học, đòi hỏi thí sinh phải huy động kiến thức về tác phẩm văn học, lí luận văn học, kĩ năng tạo lập văn bản và khả năng cảm thụ văn chương để làm bài. HS có thể cảm nhận và kiến giải theo nhiều cách khác nhau nhưng phải có lí lẽ và căn cứ xác đáng, luận điểm rõ ràng; bám sát văn bản.
*Cụ thể, dưới đây là một số gợi ý tham khảo:
A. Mở bài – nêu vấn đề của đề bài:
- Giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm: Kim Lân là một nhà văn có nhiều trang viết cảm động về đề tài nông thôn và người nông dân. Ông có nhiều tác phẩm viết về con người và mảnh đất này như: “Làng”, “Vợ nhặt”, “Con chó xấu xí”… Văn phong của ông giản dị mà thấm thía.
Tác phẩm “Vợ nhặt” được trích từ tập truyện “Con chó xấu xí” là tác phẩm xuất sắc của Kim Lân. Tác phẩm vừa là bức tranh chân thực về nạn đói khủng khiếp năm 1945 vừa là bài ca ca ngợi về vẻ đẹp tình người và khát vọng sống, niềm tin vào tương lai của người lao động nghèo.
- Điều đó được thể hiện rõ nét qua các nhân vật trong truyện, mà điển hình là người vợ nhặt. Về nhân vật này, có ý kiến cho rằng: “đó là người phụ nữ trơ trẽn, táo tợn, liều lĩnh”; tuy nhiên, cũng có người khẳng định đó là nhân vật “mang những nét đẹp phẩm chất đáng quý của người phụ nữ Việt Nam”.
Ths Phan Trắc Thúc Định giáo viên trường THPT Nguyễn Văn Cừ - Hà Nội
B. Thân Bài: Triển khai vấn đề theo các thao tác lập luận cụ thể:
1. Giải thích các ý kiến: Hai ý kiến trên cùng góp phần nhận xét về tính cách của nhân vật người vợ nhặt. Nhân vật này được khắc họa sống động, theo lối đối lập giữa bề ngoài và bên trong, ban đầu và về sau... Những đặc điểm cơ bản trong tính cách trên gắn với cảnh ngộ và phẩm chất của nhân vật được nhà văn khắc họa đầy chân thực và cảm động:
2. Phân tích và chứng minh các ý kiến trên: HS có thể có những cảm nhận khác nhau nhưng cần hiểu rõ:
+ Ý kiến thứ nhất: Cho rằng người vợ nhặt là một người phụ nữ “trơ trẽn, táo tợn, liều lĩnh”, vì nhìn từ bên ngoài, từ phần đầu của truyện qua việc theo không nhân vật Tràng chỉ sau hai lần gặp, nghe vài ba câu nói bông đùa, ăn bốn bát bánh đúc của thị...
Ở ý kiến này, nhìn người vợ nhặt ở góc độ bị nạn đói dồn vào cảnh ngộ bi thảm nên trở nên liều lĩnh, trơ trẽn, chấp nhận theo không người đàn ông – thành người “vợ nhặt”.
- Ý kiến thứ hai: Lại cho rằng người vợ nhặt là nhât vật “mang những nét đẹp phẩm chất đáng quý của người phụ nữ Việt Nam”, vì nhìn nhân vật này ở chiều sâu bên trong tâm hồn, nghiêng về góc độ nhìn nhận cô như là một nạn nhân của nạn đói, cảm thông tình thế đặc biệt của nhân vật và có cái nhìn yêu thương, trân trọng đối với những biểu hiện đáng quý của cô ở phần sau của truyện. Ở cô có “những nét đẹp phẩm chất đáng quý của người phụ nữ Việt Nam” Cụ thể:
+ Sự “trơ trẽn” chỉ xuất hiện ở lớp tính cách phần đầu truyện; còn càng về sau (khi về làm dâu), trong sự bi thảm của nạn đói người vợ nhặt vẫn có biểu hiện ý tứ, mực thước, có ý thức giữ gìn phẩm giá của mình. Cô “nghiêng nón che mặt” và “tỏ vẻ ngượng nghịu” khó chịu khi bị soi mói trên đường về nhà với Tràng.
+ Thị về đến nhà Tràng, nhìn thấy “ngôi nhà vắng teo đứng rúm ró trên mảnh vườn mọc lổn nhổn những búi cỏ dại”, thị “nén một tiếng thở dài”. Đây là tiếng thở dài ngao ngán, thất vọng nhưng cũng là sự chấp nhận, như sự ý thức được phận trách của mình đối với việc cùng chồng chung tay gây dựng gia đình.
+ Người đọc chợt nhận ra, bên trong vẻ chao chát, chỏng lỏn, thị lại là một người phụ nữ hiền hậu, đúng mực, biết lo toan và cũng giàu lòng tự trọng. Vào trong nhà, thị e thẹn, dè dặt “ngồi mớm” vào mép giường – (thế ngồi không ổn định nhưng cũng rất ý tứ).
+ Thị ý tứ, cung kính, lễ phép chào bà cụ Tứ (chào đến hai lần). Đây là hình ảnh đẹp của người con dâu rất mực thước trong quan hệ với mẹ chồng.
+ Sáng hôm sau, thị dậy rất sớm cùng mẹ chồng dọn dẹp, thu vén nhà cửa. Hơn ai hết, đến Tràng cũng cảm nhận đủ đầy sự thay đổi tuyệt vời ấy “Tràng nom thị hôm nay khác lắm, rõ ràng là người đàn bà hiền hậu, đúng mực không còn vẻ gì chao chát, chỏng lỏn như những lần Tràng gặp ở ngoài tỉnh”.
+ Trong bữa cơm đầu đón nàng dâu: Dù bữa ăn chỉ có “niêu cháo lõng bõng, mỗi người được lưng hai bát đã hết nhẵn”, lại phải ăn cháo cám nhưng thị vẫn vui vẻ, bằng lòng. Thị đã làm cho không khí gia đình ấm cúng, thân thương hơn bao giờ hết.
+ Thị đã đem sinh khí, thông tin mới mẻ về thời cuộc cho mẹ con Tràng. Nghe tiếng trống thúc thuế, thị nói với mẹ chồng: “Trên mạn Thái Nguyên, Bắc Giang người ta không chịu đóng thuế nữa đâu. Người ta còn phá cả kho thóc của Nhật chia cho người đói nữa đấy”. Sự hiểu biết này của thị như đã giúp Tràng giác ngộ về con đường phía trước mà anh sẽ lựa chọn…
3. Bình luận, đánh giá về các ý kiến
- Cả hai ý kiến nhận xét về phẩm chất của người vợ nhặt đều có nét đúng; đều có cơ sở dù cách đánh giá về nhân vật có sự trái ngược nhau. Ý kiến thứ nhất thiên về hiện tượng, về biểu hiện của nhân vật. Ý kiến thứ hai vẫn có cơ sở từ biểu hiện và hành động nhân vật nhưng đã có sự lưu ý về bản chất phẩm chất nhân vật.
- Có thể đề xuất thêm ý kiến thứ ba: con người là một thực thể đa đoan, trong nhân vật người vợ nhặt có cả hai điều được nêu trên nhưng điều thứ hai mới là bản chất.
C. Kết bài: Đánh giá vấn đề
